زنگ خطر کمبود نیروی محیط‌بان در عرصه‌های طبیعی کشور
تاریخ انتشار: ۵ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۱۶۵۲۵
تنوع زیستی، اقدام برای جلوگیری از انقراض گونه‌ها و تخریب محیط‌زیست، تنها یک شعار نیست، بلکه نقشه راهی است که سال‌ها توسط محیط‌بانان اجرایی شده است؛ اما کمبود نیرو و امکانات در عرصه حفاظت از محیط‌زیست، موضوعی است که باید بیشتر به آن پرداخته شود تا با رفع چالش کمبود نیرو شاهد رفع سایر معضلات باشیم.
به گزارش خبرنگار ایمنا، محیطبانها در ایران به واسطه اقلیم منحصربه‌فرد این سرزمین، شرایط خاصی را تجربه می‌کنند و ممکن است در مناطق حفاظت شده کشور از دمای ۲۰- درجه (بخش‌هایی از فیروزکوه) تا بالای ۵۰ درجه (بخشی از کویر در تابستان) را در فصل‌های مختلف تجربه کنند؛ این در حالی است که شرایط کم و بیش مشابهی در استان‌های مختلف وجود دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در کشور ایران برای نظارت هر ۱۰ تا ۱۱ هزار هکتار منطقه حفاظت شده، به‌طور متوسط یک محیط‌بان وجود دارد، در حالی که استاندارد جهانی برای هر یک هزار هکتار عرصه خشکی یک نفر نیرو و برای هر ۵۰۰ هکتار عرصه تالابی و آبی یک نفر را پیشنهاد کرده این بدان معنا است که در کشور اغلب محیط‌بانان مجبور به اضافه کار و پذیرش مسئولیت مضاعف هستند، زیرا کمبود نیرو و امکانات در عرصه حفاظت از محیط‌زیست، موضوعی است که باید بیشتر به آن پرداخته شود، این مسئله از این نظر اهمیت دارد که محیط‌بانان مجبور هستند روزها یا شاید هفته‌ها در محل خدمت و به دور از حداقل امکانات باشند.
نتایج تحقیقات نشان داده است که تعداد محیط‌بان در مناطق مختلف تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست تفاوت‌های چشمگیری باهم دارند، اما هیچ منطقه‌ای نیست که با مشکل کمبود نیرو دست‌وپنجه نرم نکند. برای نمونه پناهگاه حیات‌وحش نایبندان با یک میلیون و ۴۴۲ هزار هکتار مساحت تنها ۹ محیط‌بان دارد و پارک ملی گلستان با ۹۲ هزار هکتار مساحت، ۴۰ محیط‌بان، اما حتی همین پارک ملی گلستان با این تعداد نیرو چنانچه نیروی همیار نداشت، معلوم نبود به واسطه کمبود نیروی انسانی حفاظتی چه وضعیتی پیدا می‌کرد!
آن‌گونه که مظاهر کاوردوین، معاون اداره پارک ملی گلستان، گفته است: بنا به گفته سازمان حفاظت محیط زیست باید به‌ازای هر یک هزار هکتار یک محیط‌بان داشته باشیم، بنابراین در پارک ملی گلستان که ۹۲ هزار هکتار وسعت دارد، باید حدود ۱۸۰ محیط‌بان استخدام می‌شد، که ۹۰ نفرشان در محل خدمتشان باشند و ۹۰ نفر دیگر در استراحت شیفت، هرچند این عدد برای پارک ملی گلستان رؤیایی و بعید به‌نظر می‌رسد، همچنین لازم است بدانیم پارک ۱۱۹ ردیف محیط‌بانی دارد، اما در حال حاضر ۴۰ نیرو داریم که دو نفر از آنها به‌دلیل فقدان نیروی انسانی در اداره پارک مشغول به کار هستند.
در این وضعیت جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور اظهار کرده است: سال جاری و سال آینده ۸۰ محیط‌بان در کشور بازنشسته می‌شوند، بنابراین به‌جای ۲۵۰ نیروی جدید، ۱۷۰ نیروی اضافه محیط‌بانی خواهیم داشت، علاوه بر این برخی محیطبانها دچار عارضه جسمی هستند و شورای پزشکی تأیید کرده که آنها نمی‌توانند به‌شکل عملیاتی خدمت کنند.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور معتقد است: تعداد افرادی که دچار این مشکل هستند، ۵۰ نفر است، لذا زمانی که از حضور ۲۵۰ نیروی جدید صحبت می‌کنیم، به‌معنای آن نیست در عمل هم ۲۵۰ نیرو به پاسگاه‌ها اضافه می‌شود؛، زیرا در همین بازه زمانی ۸۰ نفر به‌واسطه بازنشستگی از شغل محیط‌بانی کنار می‌روند و همچنان چالش ۵۰ نیرویی که توان انجام کار میدانی ندارند و در فهرست محیط‌بانی به‌جای کار ستادی قرار دارند، پابرجاست.
بر این اساس، حسن اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به اینکه برای پوشش مناطق حفاظت شده کشور به حدود ۱۷ هزار محیط‌بان نیاز است، اظهار می‌کند: هر سال به طور میانگین از متخلفان حدود ۱۷۰۰۰ لاشه پرنده و ۶۰ هزار لاشه ماهی کشف می‌شود.
وی با اشاره به اینکه حفاظت مناسب از حیات وحش کشور در گرو افزایش نیروهای محیط‌بانی و تأمین تجهیزات مناسب است، می‌گوید: اکنون حدود ۳ هزار محیط‌بان مناطق حفاظت شده کشور را پوشش می‌دهند، تعداد ۶۷۰ پاسگاه محیط‌بانی نیز در کشور وجود دارد. حدود یک هزار دستگاه خودرو در اختیار محیط‌بانان قرار دارد.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌افزاید: این میزان نیروی انسانی و تجهیزات برای پوشش ۱۹.۵ میلیون هکتار عرصه مناطق حفاظت شده عدد پایینی است، بر اساس استانداردهای جهانی برای هر یک هزار هکتار به یک محیط‌بان نیاز است، لذا در کشور به حدود ۲۰ هزار محیط‌بان نیاز داریم تا بتوانیم مناطق حفاظت شده را به خوبی پوشش دهیم، این در حالی است که حفاظت حیات وحش تنها محدود به مناطق حفاظت شده نیست و در عرصه‌های دیگر نیز باید از حیات وحش کشور محافظت کرد.
وی درباره آمار تخلفات صید و شکار نیز توضیح می‌دهد: در مدت ۱۰ سال گذشته به طور متوسط هر سال حدود دو هزار لاشه پستاندار، هفده هزار لاشه پرنده و حدود شصت هزار لاشه ماهی از شکارچیان متخلف کشف شده است. البته باید توجه داشت که این آمار همه کشفیات نیست، زیرا بسیاری از متخلفان شناسایی و دستگیر نمی‌شوند، بنابراین برای حفاظت از محیط زیست و حیات وحش کشور به نیرو و تجهیزات بیشتری نیاز است و در کنار آن باید از مشارکت‌های مردمی نیز استفاده کرد.
جواد سلیاری، مسئول بازرسی یگان حفاظت کشور با اشاره به کمبود نیروی محیط‌بان در کشور اظهار می‌کند: نیاز است که با توجه به تعداد قابل توجه بازنشستگی‌ها، سالانه مجوز استخدام تعداد زیادی نیرو گرفته شود تا تأثیرگذار باشد و در این میان فارغ‌التحصیلان رشته محیط زیست گزینه مناسبی هستند.
وی درباره کمبود محیط‌بان در کشور بر اساس استانداردها می‌گوید: در ایران بالغ بر ۳۰۹ منطقه حفاظت شده وجود دارد که توسط محیط‌بانان حفاظت می‌شود، حدود ۲۸ میلیون هکتار منطقه توسط محیط‌بانان باید حفاظت شود، اما بر اساس استاندارد هر یک هزار هکتار یک محیط‌بان نیاز دارد که در ایران و در بسیاری از کشورها این تعداد نیرو تأمین نشده است.
مسئول بازرسی یگان حفاظت کشور ضمن اشاره به تعداد حدود ۳۵۰۰ نیروی محیط‌بان در ایران تاکید می‌کند: این کار بسیار پرمشغله و حساس است که توسط این تعداد نیرو انجام می‌شود، همچنین کمبود امکانات، بودجه و مسائل اجتماعی و اقتصادی از دیگر مشکلات این حوزه است.
وی به استخدام محیط‌بان به عنوان یک راهکار اشاره می‌کند و می‌افزاید: هر سال می‌توان مجوز استخدام ۳۰۰ نیرو دریافت شود، اما همین مقدار هر ساله بازنشسته می‌شوند و در عمل تغییری رخ نمی‌دهد، لذا روند استخدام باید طوری باشد که به یک باره تعداد زیادی نیرو استخدام شود تا بتواند کمک‌کننده باشد.
بهمن ایزدی، پژوهشگر حوزه بوم‌شناختی به خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه به لحاظ قانونی موقعیت محیط‌بانان در جایگاه شغل پرخطر و دیده‌بانی در مناطق دور از دسترس شناخته و درک نشده است، می‌گوید: محیط‌بانان از ۱۰ درصد خاک کشور در مناطق صعب‌العبور حفاظت می‌کنند و بر اساس استاندارد جهانی باید ۱۱ هزار محیط‌بان برای حفاظت داشته باشیم.
اما مطابق با آمارهای دقیق، اکنون حدود ۳۵۰۰ محیط‌بان داریم؛ یعنی هر محیط‌بان به اندازه چهار نفر در طول شبانه‌روز با تمام مشکلات و کمبودها به نگهداری از مناطق محافظتی مشغول است، البته تعداد محیط‌بانان از ۲۵۰۰ تا ۳۳۰۰ متغیر است، چراکه در برخی از مواقع کارکنان محیط‌زیست را جزو آمارهای این افراد گنجانده‌اند.
وی پیرامون اینکه محیط‌بانان با کمبود تجهیزات حفاظتی و وسایل حمل‌ونقل روبه‌رو هستند، می‌افزاید: این کمبودها سبب می‌شود مدیریت حفاظت از مناطق حفاظت شده که همان جامعه محیط‌بانان هستند فشار بسیار مضاعفی را تحمل کند، این در حالی است که ماشین‌آلات، تجهیزات و شیوه‌های حفاظت را باید تغییر داد.
این فعال محیط‌زیست با بیان اینکه سهم بودجه تعیین شده به هیچ عنوان کفاف مشکلات و مسائل محیط‌زیست را نمی‌دهد، می‌گوید: در بسیاری از مناطق حفاظتی اکثر وسایل و تجهیزات محیط‌بانان با نبود بنزین و خرابی روبه‌رو است، اما محیط‌بانان با علاقه‌مندی که نسبت به مناطق حفاظتی خود دارند فشارهای جانبی زیادی را تحمل می‌کنند و این تأثیرات عملکرد محیط‌بان را در درازمدت کمتر می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: وقتی می‌گویم محیط‌بانان در نگاه نخست این موضوع از نظر شغلی در ذهن ما متجلی می‌شود که عده‌ای تنها از تنوع زیستی ما اعم از گوشتخواران، علف‌خواران و پرندگان حفاظت می‌کنند، اما واقعیت این نیست، چرا که این افراد با تلاش مضاعف از منابع خاک و طبیعی کشور محافظت می‌کنند.
ایزدی خاطر نشان می‌کند: این مسئله بسیار حائز اهمیت است که جایگاه محیط‌بانان باید جدا از دیدگاه نخستین باشد و مورد حمایت جدی قوانین حمایتی و دولتمردان کشور قرار گیرند، زیرا این حافظان عرصه‌های طبیعی با وجود کمبودهایی ازجمله تجهیزات به روز، نیروی انسانی و بازدارنده نبودن قوانین به خدمت مشغول هستند که باید برای رفع این نیازها تدابیر ویژه‌ای اتخاذ شود.
اسماعیل کهرم، کارشناس و کنشگر محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به اینکه هم اکنون بیش از ۳۳۰۰ محیط‌بان از مناطق حفاظتی محیط‌زیست کشور حفاظت می‌کنند، اظهار می‌کند: با وسعت منطقه‌های مراقبتی حدود ۹ هزار محیط‌بان نیاز است که به راحتی و خیال آسوده بر نواحی محافظت داشته باشند، اما با نبود نیروهای کافی محیط‌بانان هنوز مأموریت فعلی تمام نشده با مشاهده نور غیرعادی در چهار تا پنج کیلومتری جنگل‌ها باید با وجود خستگی به مأموریت و گشت‌زنی جدید بروند.
وی می‌افزاید: اگر با حمایت‌های قانونی و رفع مشکلات، تعداد نیروهای محیط‌بان حتی دو برابر محیط‌بانان فعلی یعنی شش هزار نفر هم افزایش پیدا کند، می‌توانیم با حفاظت گسترده‌تر از مناطق حفاظتی محیط‌زیست با خیال آسوده و به دور از تنش‌های وارده به محیط‌بان در نگهداری سرزمین خودمان گام‌های محکمی برداریم و نگهبانان طبیعت هم با مسئولیت بیشتری زندگی خواهند کرد.
این کارشناس و کنشگر محیط‌زیست با بیان اینکه حقوق محیطبانها کفاف زندگی آنها را نمی‌دهد، می‌گوید: شغل محیط‌بانان جزو مشاغل پرخطر شناخته شده که باید روزهای طولانی به دور از خانواده و شهر در مناطق حفاظتی محیط‌زیست به مراقبت از منابع طبیعی و حیات‌وحش مشغول باشند، اما با دو برابر کار و فعالیت شبانه‌روزی، حقوق آنها نصف حقوق کارکنان دولتی است.
وی اظهار می‌کند: شغل محیط‌بانی شغل سخت و پرخطری است، چرا که محیط‌بانان باید در سرما و گرما و در برخورد با متخلفان از محیط‌زیست کشور حفاظت کنند، اما نبود حمایت قانونی از این افراد مشکلات بسیاری را برای آنها ایجاد کرده است.
کهرم می‌افزاید: سال‌های گذشته طی حمایت‌هایی از محیط‌بانان تا حدودی حقوق‌های آنها هم ردیف حقوق کارمندان دولتی تعیین شده است، اما این در حالی است که قشر محیط‌بانی مظلوم واقع شده و از حمایت‌های قانونی چندانی نیز برخوردار نبوده و آن طور که باید مورد حمایت قرار می‌گرفتند، پشتیبانی نشده‌اند.
وی پیرامون دیگر مشکلات درباره محیط‌بانان می‌گوید: اگر اتفاقی برای محیط‌بانان در حین خدمت در برخورد با متخلفان رخ دهد، نبود حمایت قانونی از آنها روند رسیدگی به پرونده آنان را با دشواری‌هایی همراه می‌کند، چنانچه افسری در هنگام خدمت، فرد خاطی دزد یا سارق را مصدوم کند و یا سبب کشتن او شود همانند محیط‌بانان مورد محاکمه قرار نمی‌گیرند، اما محیط‌بانانی داشتیم که با وجود انجام وظیفه و برخورد با متخلفان به دلیل نبود حمایت قانونی با مشکلات بسیاری روبه‌رو شده‌اند.
این کارشناس و کنشگر محیط‌زیست با تاکید بر لزوم حمایت جدی مجلس و دولت از محیط‌بانان، خاطرنشان می‌کند: امید است هم مجلس و هم دولت توجه بیشتری به موضوع محیط‌زیست داشته باشند و حمایت‌های بیشتری از محیط‌بانان کنند.
بر این اساس، لازم است از محیط‌بانان که با تلاش مضاعف از منابع خاک و طبیعی کشور محافظت می‌کنند، حمایتی همه جانبه شکل گیرد تا مشکلات موجود از کمبود نیرو گرفته تا حمایت حقوقی از این حافظان محیط زیست که خطر را برای حفظ حیات وحش و محیط زیست به جان می‌خرند، بیش از پیش مورد توجه مسئولان ذی‌ربط قرار گیرد.
کد خبر 730530منبع: ایمنا
کلیدواژه: کمبود محیط بان محیط بان لایحه حمایت از محیط بانان محيط بان وضعیت محیط بانان تجهیز محیط بانان حفاظت از محیط زیست با محیط بانان شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق سازمان حفاظت محیط زیست یک هزار هکتار محیط بان در کشور مناطق حفاظت شده پارک ملی گلستان مناطق حفاظت محیط زیست کشور محیط بانان محیط بانان محیط بان نیاز هزار محیط بان محیط بانان مناطق حفاظتی نیروی انسانی محیط زیست محیط زیست یک محیط بان یگان حفاظت تعداد نیرو کمبود نیرو تنوع زیستی هزار لاشه محیط بانی حیات وحش بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۱۶۵۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آخرین وضعیت «ارس» تنها پلنگ ایرانی باغ‌وحش مشهد
به گزارش تابناک، سرپرست معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: «سیر درمان «ارس» تنها پلنگ باغ وحش مشهد با همکاری دامپزشکان و متخصصان در حال انجام است.»
دکتر جواد نباتی، سرپرست معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: اواخر سال ۱۴۰۲، لنگش تداوم‌دار در دست این گونه ارزشمند مشاهده شد که علت آن تشنج ارس در ادامه بیماری عصبی اش تشخیص داده شد.
او ادامه داد: در عین حال گرفتن عکس از دست حیوان تحت بیهوشی در دستور کار قرار گرفت و طبق عکس اخذ شده، شکستگی دست چپ ارس مشاهده و توسط رادیولوژیست تایید شد.
سرپرست معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: با توجه به جوش خوردگی نسبی استخوان و وضعیت خاص حیوان با سابقه تشنج و نظر به طولانی بودن مدت عمل و مراقبت‌های خاص بعد از جراحی که ریسک بالایی دارد تلاش می‌شود تصمیم به این کار ناشی از خرد جمعی دامپزشکان تیم درمان باشد.
نباتی ادامه داد: هر تصمیمی چه عمل جراحی و چه ادامه حیات با این حال خطرات و ریسک‌های خودش را به همراه دارد.
«ارس» توله پلنگ ایرانی است در سال ۱۳۹۱ از متخلفان شکار و صید زنده‌گیری شد و در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ بود که این گونه ارزشمند که همچنان تنها پلنگ باغ وحش مشهد است، به دلایل نامشخص دچار حملات تشنجی و عصبی شد.
پلنگ ۱۰ ساله ایرانی که آن زمان ۶ سال سن داشت، با حضور تیم تخصصی دامپزشکی و محیط زیست خراسان رضوی عکسبرداری‌های اولیه، سونوگرافی، معاینه کامل و نمونه برداری‌های مختلف شد و انجام ام. آر. آی نیز گام دوم تشخیص بیماری این پلنگ بود که صورت گرفت.
این گونه چندین سال است که سیر درمانش زیر نظر جدی دامپزشکان متخصص و دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد در جریان است.
ابهام در پرونده پزشکی این پلنگ جوان در باغ وحش مشهد، شرایط، محیط نگهداری و فضای زندگی گونه‌های جانوری در این مجموعه، مشکلات و ضعف‌های تغذیه و بهداشت محیط زیست جانوران در کنار غیراستاندارد بودن فضا و ضعف جدی مدیریت و کنترل سلامت گونه‌های مختلف بخشی از مشکلات مورد تاکید اساتید صاحبنظر و متخصصان حیات وحش در سال ۱۳۹۷ بود.
«پلنگ ایرانی» هم اکنون در لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (red list) طبقه‌بندی شده و در کنار «اردک سرسفید» جزو گونه‌های در معرض خطر یا (ENDANGERED) به شمار می‌رود.
منبع: ایرنا
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»